کلرید آمونیوم ترکیبی غیر آلی است که دارای فرمول شیمیایی NH₄Cl است. این ماده با نام نشادر نیز شناخته می شود.
این ماده می تواند در آب گرم حل شده و یک محلول اسیدی ضعیف را بوجود آورد.(اسیدی بودن آن بدلیل وجود یون کلر است) کلرید آمونیوم در واقع یک ماده جامد بلوری است. این ماده بدون رنگ و بدون بو است.
این پودر جاذب آب است و مزه نامناسبی دارد.
نشادر چیست؟
نشادر درواقع همان آمونیوم کلراید است. نام نشادر نامی قدیمیست که از زمان کشف اولیه آن روی آن قرار گرفته است. این نام درواقع در قارسی باستان به معنی “آتش نامیرا”(آتش جاودان) است. دلیل این نامگذاری هم این است که این ماده در ارتباط با آتش زیر زمین است. (از آتشفشان ها بدست می آمد)
تولید کلرید آمونیوم
کلرید آمونیوم به روش های مختلفی به دست می آید. یکی از این روش ها از طریق واکنش Solvay است که باعت تولید سدیم کربنات نیز می شود. واکنش آن به صورت زیر است:
CO2 + 2 NH3 + 2 NaCl + H2O → 2 NH4Cl + Na2CO3
روش تجاری تولید نشادر در حال حاضر، از طریق واکنش آمونیاک و هیدروکلریک اسید است. این واکنش به صورت زیر است:
NH3 + HCl → NH4Cl
همچنین آمونیوم کلرید به صورت طبیعی نیز یافت می شود. آمونیوم کلرید در طبیعت در اطراف آتش فشان ها ایجاد می شود و از آن طریق جمع آوری می شود. (به صورت تاریخی آمونیوم کلرید از این طریق بدست می آمده است)
کاربرد امونیوم کلراید در کشاورزی
عمده ترین کاربرد آمونیوم کلراید یا نشادر، برای بارورکردن خاک و گیاهان است. در واقع این ماده نقش نوعی کود را دارد که نیتروزن مورد نیاز گیاه و خاک را تامین می کند.
این ماده در سراسر آسیا در ترکیبات مختلف و مزارع کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد.
کاربرد آمونیوم کلراید در صنعت
در قدیم از آمونیوم کلراید برای ایجاد دود سفیدرنگ استفاده می شده است. (البته بدلیل خطرناک بودن آن، کاربرد آن امروزه کمتر شده است)
همچنین از محلول آمونیوم کلراید در ساخت باتری ها استفاده می شود. این محلول به عنوان الکترولیت عمل میکند و در باتری های روی-کربن کاربرد دارد.
از کلرید آمونیوم در صنایع چسب، استخراج نفت، شامپو سازی و نساجی هم استفاده می شود.
آمونیوم کلراید در ساخت بعضی داروها به عنوان افزودنی یا همچنین در بخشی از فرآیند تولید آن استفاده می شود. در صنایع غذایی نیز مجوز استفاده دارد و به عنوان افزودنی مجاز کد E510 استفاده می شود.(در پخت نان استفاده می شود) برای ترد کردن بعضی از میان وعده هایی مانند سنبوسه نیز ممکن است از نشادر استفاده شود.
انواع نشادر
نشادر بر اساس گریدهای مختلف و همچنین شرکت سازنده، دارای انواع مختلفی هست. نشادر صنعتی لزوما امکان استفاده در صنایع غذایی را ندارد و بر روی تولید نشادرهای خوراکی نیز نظارت های خاصی انجام می شود.
نشادر در گریدهای صنعتی و آزمایشگاهی موجود است.
جهت آشنایی با سایر مواد شیمیایی مورد نیاز در آزمایشگاهها اینجا کلیلک کنید.
