کاغذ تورنسل یا لیتموس چیست؟ چگونه از آن استفاده میکنند

کاغذ تورنسل چیست؟ کاغذ لیتموس یا تورنسل کاغذی است که با یک نشانگر خاص آغشته شده است. این نشانگر مخلوطی از 10 تا 15 رنگ طبیعی گرفته شده از گلسنگ ها (به طور عمده Roccella tinctoria) می باشد که در پاسخ به شرایط اسیدی (pH 7) قرمز می شود. هنگامی که pH خنثی است (pH = 7) ، رنگ آن بنفش می شود.

تست تورنسل یکی از ساده ‌ترین و اساسی‌ ترین آزمایش‌ های شیمی است که در بسیاری از آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار می گیرد. اولین استفاده شناخته شده از لیتموس در حدود سال 1300 میلادی توسط کیمیاگر اسپانیایی آرنالدوس دی ویلا نوا (Arnaldus de Villa Nova) بود. رنگ آبی از قرن شانزدهم از گلسنگ استخراج شده است. کلمه “litmus” از کلمه قدیمی نورسنای “رنگ” گرفته شده است. در ادامه این مقاله از رشنولب بیشتر در مورد این موضوع توضیح خواهیم داد پس تا انتها با ما همراه باشید .

در حالی که تمام کاغذهای لیتموس مانند کاغذ pH عمل می کنند ، برعکس درست نیست. نادرست است که به کلیه کاغذهای pH به عنوان “کاغذ لیتموس” اشاره کنید.

• کاغذ لیتموس نوعی از کاغذ pH است که با آغشته کردن کاغذ با رنگهای طبیعی از گلسنگ تهیه می شود.
• آزمایش لیتموس با قرار دادن قطره کوچکی از نمونه بر روی کاغذ رنگی انجام می شود.
• معمولاً کاغذ تورنسل یا قرمز است یا آبی. کاغذ قرمز وقتی pH قلیایی باشد آبی می شود، در حالی که اگر pH اسیدی باشد، کاغذ آبی قرمز می شود.
• در حالی که بیشتر از کاغذ لیتموس برای آزمایش pH مایعات استفاده می شود، در صورتی که کاغذ از قبل در آب مقطر قرار داده شود، می توان از آن برای آزمایش گازها نیز استفاده کرد.

روش انجام تست کاغذ تورنسل

برای انجام آزمایش، یک قطره از نمونه مایع را روی یک نوار کوچک کاغذ قرار دهید یا یک قطعه کاغذ تورنسل را در یک تکه کوچک از نمونه قرار دهید. در حالت ایده آل، بهتر است کاغذ را در یک ظرف کامل یک ماده شیمیایی فرو نکنید. ماده کاغذ ممکن است یک نمونه با ارزش را آلوده کند.

آزمایش لیتموس یک روش سریع برای تعیین این است که آیا محلول مایع یا گازی اسیدی است یا قلیایی. این آزمایش را می توان با استفاده از کاغذ تورنسل یا محلول آبی حاوی رنگ لیتموس انجام داد.

در ابتدا، کاغذ تورنسل یا قرمز یا آبی است. کاغذ آبی به رنگ قرمز تغییر می کند و نشانگر اسیدیته در جایی بین محدوده pH 4.5 تا 8.3 است. (توجه داشته باشید که 8.3 قلیایی است.) کاغذ لیتموس قرمز می تواند قلیایی را با تغییر رنگ به آبی نشان دهد. به طور کلی، کاغذ قرمز زیر pH 4/5 و آبی بالاتر از pH 8.3 است.

اگر کاغذ بنفش شود ، نشان دهنده این می باشد که pH تقریباً خنثی است. کاغذ قرمز اگر تغییر رنگ ندهد نشان دهنده یک نمونه اسید می باشد. کاغذ آبی که رنگ را تغییر نمی دهد نشان می دهد که نمونه بازی است.

به یاد داشته باشید ، اسیدها و باز ها فقط به محلول های آبی (مبتنی بر آب) واکنش می دهند، بنابراین کاغذ تورنسل در مایعات غیر آبی مانند روغن نباتی تغییر نخواهد کرد.

کاغذ لیتموس ممکن است با آب مقطر مرطوب شود تا برای نمونه گازی نیز تغییر رنگ داشته باشد. گازها می توانند رنگ کل کاغذ را تغییر دهند چون رنگ به طور کامل در معرض گاز قرار میگیرد. گازهای خنثی ، مانند اکسیژن و نیتروژن ، رنگ کاغذ pH را تغییر نمی دهند.

کاغذ تورنسل که از قرمز به آبی تغییر کرده است می تواند به عنوان کاغذ آبی استفاده شود. کاغذهایی که از رنگ آبی به قرمز تغییر یافته اند نیز می توانند به عنوان کاغذ قرمز استفاده شوند.

مطلب پیشنهادی: دستگاه ph متر چیست؟ کاربردهای ph متر چیست؟

رنگ کاغذ تورنسل در محیط اسیدی و بازی

در محیط اسیدی، کاغذ تورنسل در طول زمان زنگ زردی می‌گیرد و شکل ظاهری آن تغییر می‌کند. این اتفاق به دلیل تجزیه‌ی الیاف چوب در محیط اسیدی است. در مقابل، در محیط بازی، کاغذ تورنسل به رطوبت و هوا واکنش نشان می‌دهد و ممکن است کشیده شود یا شکل ظاهری آن تغییر نماید. از این رو، کاغذ تورنسل برای استفاده در محیط‌های بازی مناسب نیست و برای کاربردهایی مانند بسته‌بندی، چاپ، و کاربردهای مهندسی داخلی به کار می‌رود.

تفاوت کاغذ تورنسل و پی اچ (PH)

اساس کار تمام این کاغذها، یعنی کاغذ پی اچ سنج با کاغذ لیتموس یا همان تورنسل یکسان می باشد، به این صورت که مقداری ماده ی شناساگر روی کاغذ وجود دارد که در محیط های بازی و اسیدی واکنش می دهند و تغییر رنگ ظاهری دارند. در نتیجه، با تغییر رنگ می توان وضعیت محلول را تشخیص داد.

کاغذ تورنسل یا لیتموس در دو نوع کاغذ لیتموس آبی و قرمز وجود دارد که کاغذ لیتموس آبی در محیط اسیدی قرمز می شود و کاغذ تورنسل (لیتموس) قرمز در تماس با محلول باز آبی رنگ خواهد شد. این کاغذ پر کاربرد برای تعیین باز یا اسید بودن یک محلول به کار می روند.

نکته مهم این است که کاغذ تورنسل یا لیتموس در محلول های خنثی (Neutral) تغییر رنگ نمی دهند اگرچه برخی برندهای کاغذ تورنسل طوری ساخته شده اند که در محیط های خنثی بنفش می شوند.

از طرفی دیگر، کاغذ ph دارای یک طیف تغییر رنگ در رنگ های مختلف هستند که درجه اسیدی یا بازی بودن یک محلول را نیز نشان می دهند و معمولا همراه با یک کاغذ پی اچ سنج یک جدول راهنما هم وجود دارد که نشان می دهد هر رنگی نشان دهنده ی چه درجه ای از PH است و در واقع هر عدد ph یک رنگ مخصوص خودش را دارد

بنابراین این گونه می توان نتیجه گیری کرد که تفاوت اصلی کاغذ ph و کاغذ تورنسل یا لیتموس در این است که کاغذ تورنسل یا لیتموس فقط اسیدی یا بازی بودن یک محلول را نشان خواهد داد اما کاغذ PH می تواند درجه ی اسیدی بودن یا بازی بودن محلول را هم نشان دهد و اینکه مثلا کدام محلول اسیدی می باشد.

خرید و قیمت کاغذ تورنسل

کاغذ تورنسل یا کاغذ لیتموس یکی از ساده ترین و در عین حال پر کاربردترین ابزارهای آزمایشگاه است. برای آگاهی از قیمت و خرید کاغذ لیتموس می توانید با کارشناسان تجهیزات آزمایشگاهی رشنو لب ارتباط برقرار کنید.