پیپت آزمایشگاهی از وسایل آزمایشگاهی است که در علم هایی همانند شیمی، زیست شناسی و پزشکی کاربرد های زیادی دارد و بیشتر برای انتقال میزان اندازه گیری شده ای از مایعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. پیپت آزمایشگاهی در طرح های مختلفی و برای اهداف متفاوتی وجود دارد که هر نوع آن میزان دقت متفاوتی را برای متخصص فراهم می‌کند. این وسیله گاهی به صورت محفظه شیشه ای ساده و یا دارای ساختار پیچیده تر و الکترونیکی است. در این مقاله از رشنو لب به انواع و کاربرد های پیپت های آزمایشگاهی با دقت های مختلف توضیح داده شده است.
پیپت آزمایشگاهی چیست؟
ابزاری ضروری برای پخش مایعات اندازه گیری شده است وبا ایجاد نمودن خلا جزئی در بالای محفظه که مایع درون آن قرار دارد و با استفاده از این خلاء به صورت انتخابی آزاد می‌شود تا با توجه به حجم ترسیم شده و سپس تخلیه شود و آن هایی که بین 1 تا 1000 میکرو لیتر توزیع می‌شوند را میکروپیپت می‌گویند، در حالیکه ماکروپیپت ها حجم بیشتری را توزیع خواهند نمود.
این ابزار کار با مایع استریل را به صورت دقیق انجام می‌دهد و در بیولوژی مولکولی، شیمی و آزمایش های پزشکی مورد استفاده قرر می‌گیرد. پیپت ها دارای طرح های مختلفی همانند دستی، الکترونیکی و همچنین پیپت های تک کاناله یا چند کانال ارائه شده اند که همه برای کارایی مختلف در هنگام کار با صفحات، لوله و ظروف مختلف طراحی شده است. تولید کنندگان همچنان در حال ایجاد پیپت های جدید و کارآمدتری برای اهداف مختلف آزمایشگاهی و کشت سلولی هستند.
انواع پیپت آزمایشگاهی
پیپت های آزمایشگاهی دارای انواع مختلفی است که در ادامه در خصوص آن ها توضیح می‌دهیم همراه ما باشید:
1. پیپت Air displacement
میکروپیپت های جابجایی هوا که نوعی میکروپیپت قابل تنظیم است که حجم مایع اندازه گیری شده را ارائه می‌نمایند. بسته به اندازه می‌تواند بین 0.1 تا 1000 میکرولیتر باشد و از آن جایی که نوک این نوع با مایعات در تماس هستند باید از نوک یکبار مصرف استفاده کرد.
این پیپت ها با جابجایی هوا از پیستون کار می‌نماید، خلاء با حرکت عمودی یک پیستون فلزی و یا سرامیکی در داخل استوانه ایجاد خواهد شد. مایع اطراف نوک به داخل این خلاء( همراه با هوای موجود در نوک) حرکت می‌نماید و سپس در صورت لزوم می‌توان آن را منتقل و آزاد نمود، ناگفته نماند که این پیپت ها بسیار دقیق می‌باشند. با این حال از آنجا که این پیپت ها به جابجایی هوا تکیه میکنند در معرض عدم دقت می‌باشند که ناشی از تغییرات محیطی به ویژه تکنیک کاربر و دما است، به همین دلیل این تجهیزات باید به دقت نگهداری و کالیبراسون شوند و کاربران باید برای انجام تکنیک صیح و مداوم آموزش پیدا نمایند.
2. پیپت الکترونیکی
برای اینکه اختلالات اسکلتی عضلانی ناشی از پیپت نمودن مکرر به حداقل برسند، پیپتهای الکترونیکی جایگزین نسخه مکانیکی شده اند.
3. پیپت Positive Displacement
این پیپت ها همانند پیپت های جابجایی هوا هستند ولی کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند و برای جلوگیری از آلودگی و برای مواد فرار یا چسبناک در حجم های کم مانند DNA قابل استفاده هستند. تفاوت عمده این پیپت با باقی پیپت ها این است که نوک یکبار مصرف یک میکروسیرینژ می‌باشد که از مویرگ و پیستون تشکیل شده است و مستقیما مایع را جابجا می‌نماید.
4. پیپت حجمی
پیپت های حجمی یا پیپت های جباب دار به کاربر این امکان را خواهد داد تا یک حجم از محلول را دقیقا اندازه گیری نماید. این پیپت ها دارای حباب بزرگی با قسمت باریک بلند در بالا با یک علامت اندازه گیری واحد می‌باشند، زیرا برای یک حجم واحد( همانند فلاسک حجمی) کالیبره شده است. حجم نمونه 10، 25، 50 میلی لیتر است. پیپت های حجمی معمولا برای تهیه محلول های آزمایشگاهی از پایه بلند و آماده سازی راه حل های تیتراسیون استفاده خواهد شد.
5. پیپت پاستور
این پیپت ها پلاستیکی و یا شیشه ایهستند و برای انتقال مقدارهای کم مایعات مورد استفاده قرار می‌گیرند، ولی برای هر حجم خاصی کالیبره نخواهند شد و حباب از بدنه جدا می‌باشد. به پیپت های پاستور همچنین Teat ، Droppers ، Droppers Eye و Droppers Chemical نیز گفته می شود.
6. پیپت انتقال
پیپت های انتقال، همچنین به عنوان پیپت های Beral معروف هستند، شبیه به پیپت های پاستور هستند اما از یک تکه پلاستیک ساخته شده اند و حباب آنها می تواند به عنوان محفظه نگهدارنده مایع باشد.
7.پیپت مدرج
از این نوع برای انتقال محلول ها و حلال ها از یک ظرف به ظرف دیگر استفاده می شود. دقت آنها شبیه استوانه ی مدرج، 0.5 تا 1% از حجم کل می باشد. پیپتهای مدرج به دو دسته کلی تقسیم می شوند: پیپتهای موهر و پیپتهای سرولوژیک.
پپیتهای موهر به نحوی طراحی شده اند که به طور کامل تخلیه شوند. یکی از تفاوت های پیپتهای موهر و سرولوژیک این است که در موهر درجه بندی تا قبل از نوک آن انجام شده اما در سرولوژیک تا نوک آن درجه بندی شده است. لازم به ذکر است قطر کمتر این پیپتها دقت بالاتری را دارد.
روش پیپت کردن – آموزش استفاده از پیپت
استفاده از این وسیله از مهارت های ابتدایی است که در کلاس آزمایشگاه زیست شناسی یا شیمی یاد گرفته خواهد شد. برخی افراد فکر میکنند آسان می‌باشد ولی گرفتن درست آن بسیار اهمیت دارد زیرا در بسیار از آزمایشات استفاده خواهد شد. بنابراین چنانچه به طور مداوم از تکنیک بد استفاده می‌نمایید، باعث خراب شدن بسیار یاز نتایج شما خواهد شد. سه نوع از این وسایل در آزمایشگاه ها مورد استفاده قرار می‌گیرد که شامل: پیپت های پاستور، حجمی و میکروپیپت ها. پیپت های حجمی در آزمایشگاه های شیمی شایع تر هستند در حالیکه میکروپیپت ها و پیپت های پاستوری در آزمایشگاه های زیست شناسی مولکولی و یا بیوشیمی ضروری می‌باشد.
کار با پیپت حجمی و پاستور
به پیپت های حجمی خود نگاه کنید به یک عدد و یک خط یا علامت در کنار هر یک توجه نمایید، این عدد تعداد میلی لیترهایی را نشان می دهد که این وسیله در هنگام پر شدن تا خط یا علامت آن را نگه می دارد. پیپت های حجمی کالیبره شده اند تا از دقت بسیار بالایی برخوردار باشند بنابراین وقتی حجم مشخصی را با آن پخش می‌کنید، می‌توانید بعد از نقطه اعشار (مثلاً 5.00 میلی لیتر) حجم آن را تا حداکثر دو رقم گزارش کنید.
توجه کنید که پیپت حجمی شما به جز مخزن متورم در وسط که پایین تر از خط پر کردن است، طولانی و باریک است. هنگامی که مایع درون آن را با حباب لاستیکی مکش می کنید ، سطح سیال به آرامی در مخزن بالاتر از لوله بالای یا زیر آن می رود.
مقداری آب به ظرف اضافه کنید تا بتوانید از آن برای تمرین استفاده کنید. حباب لاستیکی را در بالای این وسیله قرار دهید و آنرا فشار دهید تا هوا آن خالی شود. سپس با نوک آن فرو رفته در آب، حباب را به آرامی شل کنید تا آب داخل جمع شود.
اجازه دهید سطح مایعات موجود چند سانتیمتر از خط بالا رود یا از طرف آن علامت بزنید. در حین تهیه مایعات مطمئن شوید که نوک آن همیشه در زیر سطح مایعات باقی می ماند.حباب را جدا کرده و سریع انگشت خود را باز کرده و قسمت بالای را باز کنید. با کج کردن انگشت خود به یک طرف ، کمی هوا را درون آن بگذارید تا مایع تخلیه شود تا کف منیسک به علامت یا خط پر شود.
پیپت را از محلول معرف جدا کرده و آن را به بشقاب یا فلاسک گیرنده منتقل کنید. (اگر فقط مشغول تمرین آب در یک لیوان هستید ، می توانید از همان مخلوط کن مخلوط کن و رسیور استفاده کنید.) و اجازه دهید تا درون مخزن یا فلاسک گیرنده تخلیه شود.
در صورت استفاده یا استفاده از آنها ، پیپت های پاستور خود را بیرون آورده و آنها را بررسی کنید.این نوع برای اندازه گیری یک حجم خاص طراحی نشده اند. می توانید از آنها برای اضافه کردن قطره های یک معرف یا مقدار مشخص نشده یک معرف استفاده کنید ، اما اگر لازم است بدانید که چه مقدار معرف اضافه می کنید – از آنها استفاده نکنید – برای این کار ، باید از پیپت یا میکروپیپت حجمی استفاده کنید.
یک حباب لاستیکی را در بالای پاستور قرار دهید. لامپ را فشار دهید تا هوا خارج شود و نوک آن را در محلول معرف (یا آب در یک لیوان برای تمرین) بریزید. حباب لاستیکی را به آرامی شل کنید تا مایعات درون پیپت پاستور مکیده شوند. اجازه ندهید که مایعات تمام راه را به درون لامپ لاستیکی افزایش دهند. پیپت پاستور را به بشقاب یا فلاسک گیرنده منتقل کنید و لامپ را به آرامی فشار دهید تا قطره های محلول را درون فلاسک گیرنده بیرون بیاورید.
پیپت های حجمی و پاستور را بعد از استفاده از آنها بشویید. پیپت های پاستور اغلب به عنوان یکبار مصرف به خصوص در آزمایشگاه های زیست شناسی مورد استفاده قرار می گیرند ، که ممکن است با مواد بیولوژیکی آلوده شوند. دستورالعمل های آزمایشگاه خود را در مورد نحوه کار یا دور ریختن این موارد دنبال کنید.
خرید پیپت آزمایشگاهی
در بحث فروش باید دقت فراوانی به خرج داد تا براساس شرایط کاری و دقت مورد نیاز یکی از انواع پیپت را انتخاب نمود و مورد استفاده قرار داد. شما برای خرید این ابزار آزمایشگاهی می‌توانید با کارشناسان رشنو لب تماس حاصل کنید.
