رفرکتومتری به معنای تعیین ضریب شکست گازها، جامدات نیمه شفاف و مایعات توسط دستگاه رفرکتومتر است. ضریب شکست نیز به معنای مقدار انحراف نور بعد از عبور از جسم مزبور که این عدد برای تشخیص نوع، مقدار و خلوص آنها مهم است. از این مشخصه برای شناسایی مواد یا ارزیابی نمودن خلوص استفاده می‌شود و بعد از معین شدن ضریب شکست در کنار شناسایی مواد مقدار آن نیز محاسبه خواهد شد.
رفراکتومتر چیست؟
رفراکتومتر یا رفرکتومتر به معنای شکست سنج است که نوعی از تجهیزات آزمایشگاهی برای شناسایی و تشخیص درجه خالص بودن مواد آزمایشگاهی کاربرد دارد. به عبارت دیگر این دستگاه عملیات رفراکتومتری را با اندازه گیری ضریب شکست مواد جامد،مایع و گازها انجام می‌دهد.
اجزا تشکیل دهنده رفراکتومتر رومیزی :
سیستم نوری دستگاه رفراکتومتر رومیزی شامل عدسی چشمی و قسمت خوانش است که به شرح ذیل می‌باشد:
1-منشور متقارن
2-منشور بازتاب دهنده
3-آینه نوسانی(چرخانه ای)
4-گروه منشوری طیف ساز(انتشار دهنده)
5-عدسی شیئی
6-منشور چهار گوش(متوازی الاضلاع)
7-کراتیکول
8-عدسی چشمی
9-عدسی خوانش(قرائت)
10-آینه بازتاب دهنده نور
11-صفحه مدرج
12-کندانسور
ناگفته نماند که اجزاء نام برده شده مربوط به رفراکتومتر ABBE می‌باشد و تنظمیات آن به صورت دستی یا چشمی است. برای رفراکتومترهای اتوماتیک اندازه گیری ها در صفحه دیجیتال است.
عملکرد رفراکتومتر رومیزی:
رفراکتومتر های چشمی قبل از اندازه گیری باید با بلوک شیشه ای کالیبره بشود که برای این کار یک قطره نفتالین بروماید را بر روی سطح شفاف بلوک شیشه ای قرار داده و سطح شفاف بلوک شیشه ای را بر روی منشور بازتاب دهنده پسبانده و موقع قرائت از طریق عدسی چشمی، دقت کنید که خط مرزی در وسط خط تقاطع قرار گیردکه فقط در همین حالت جواب درست را دریافت خواهید کرد.
نگهداری رفراکتومتر رومیزی:
جهت حفظ صحت و دقت در اندازه گیری رفراکتومترها بایستی موارد ذیل را رعایت نمود:
1-دستگاه رفراکتومتر را در مکانی خشک و تهویه دار نگهداری کنید تا عدسی ها کپک نزنند.
2- بعد از کار با محلول های خورنده باید دستگاه تمیز شود تا از صدمه به قسمت های اپتیکی و مکانیکال دستگاه جلوگیری به عمل آید. در صورت امکان بعد از آزمایش و تمیز کردن دستگاه آن را در جعبه خود قرار دهید.
3-هیچ گونه محلول آلوده کننده ای و همین طور ماده جامدی نباید در محل قرار گرفتن نمونه جا بماند، چون باعث خراشیدگی سطح منشور می‌شود.
4- هرگز قسمت های اپتیکال( نوری ) را با دست لمس نکنید. یرای تمیز کردن این قسمت ها از پارچه کتان با اتر یا گزیلول استفاده نمایید.
5-از تکان دادن شدید دستگاه اجتناب کنید. چون دستگاه رفراکتومتر مجموعه ای از منشورها و آینه هاست،تکان شدید باعث بهم خوردن تنظیم آن خواهد شد.
روشهای اندازه گیری رفراکتومتر رومیزی:
- به وسیله قطره چکان محلول را در جایگاه مخصوص نمونه بگذارید و پیچ و قفل منشور را محکم کنید. محلول باید تمامی سطح منشور را بپوشاند و حبابی به هیچ وجه وجود نداشته باشید.
- آینه های انعکاسی نور را تنظیم نمایید تا محدوده دید کامل روشن شود.
- پیچ رفراکتومتر را با نگاه کردن در عدسی چشمی آن به گونه ای بچرخانید که خط مرزی به صورت تقارن قرار گیرد و تنها محوطه سیاه و سیفید دیده شود. با خواندن عدد مشخص شده قرائت پایان می‌گیرد.
– در صورتی که ماده مورد آزمایش جامد باشد بایستی از قسمت پولیش شده روی منشو قرار بگیرد. اندازه گیری بدون استفاده از آینه بازتابش و منشور متقارن انجام می‌شود، برای این کار سطح ماده را با نفتالین برومید تمیز کنید و روی منشور بازتابش قرار دهید. در صورتیکه ضریب شکست ماده جامد بیشتر از 66/1 باشد به جای نفتالین برومید از دیازومتان استفاده نمایید.
سخن پایانی
در این مطلب از رشنولب به طور کامل درباره رفراکتومتر رومیزی صحبت کردیم، چنانچه قصد خرید این وسیله و یا تجهیزات آزمایشگاهی را داشتید با شماره زیر تماس بگیرید ومحصول را درب منزل تحویل بگیرید.
