دیسپنسر آزمایشگاهی یک ابزار پرکاربرد در تجهیزات آزمایشگاهی است که برای برداشت و توزیع مداوم و دقیق حجم‌های خاصی از مایعات استفاده می‌شود.
در واقع انتقال مایعات اغلب چندین بار در ساعت در حین آزمایش به کار می‌رود. در صورتی که مقدار مایع دقیق نباشد، محلول به خوبی تهیه نمی‌شود. دیسپنسر های آزمایشگاهی به همین منظور ساخته شده اند. دیسپنسر (dispenser) به معنای لغوی یعنی: پخش کننده. دیسپنسر یک ماشین و یا محفظه اتوماتیک است که وظیفه دارد مقدار مشخصی از مواد را آزاد کند.
کاربرد این وسیله خارج کردن و توزیع دقیق و مکرر مقادیر مشخصی از مایع می باشد. همچنین دیسپنسرها در خانواده پیپت ها و رقیق کننده ها قرار می گیرند. مدل های مختلف دیسپنسر در آزمایشگاه های شیمیایی، ایمنولوژی، میکروبیولوژی و فارماکولوژی کاربرد دارد. همراه رشنو لب باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد دیسپنسر آزمایشگاهی ارائه کنیم.
مطالعه مقالات مشابه: پیپت آزمایشگاهی چیست و چه کاربردی دارد؟
همچنین دیسپنسر ها در سایز های مختلفی ساخته می‌شود. حجم آن ها بین ۱ تا ۵۰ میلی لیتر است. محل قرار گیری آن ها یک بطری استاندارد است. ممکن است از دیسپنسر ها برای خروج مایعات خطرناک و حلال های فرار استفاده شود. پس بهتر است دیسپنسر از موادی ساخته شود که با این مایعات سازگاری داشته باشد.
اجزای دیسپنسر آزمایشگاهی
1. محفظه یا مخزن: محل نگهداری مایع است که باید برداشت و توزیع شود. این قطعه برای نگهداری و حفظ مایعات بکار می‌رود.
2. پیستون: برای جابجایی مایع در داخل محفظه استفاده می‌شود. پیستون با فشار دادن به مایع کمک می‌کند تا به محل مورد نظر توزیع شود.
3. سیستم تخلیه: این سیستم برای هدایت مایع به محل مورد نظر استفاده می‌شود. این قطعه تضمین می‌کند که مایع به صورت دقیق تر و به مقصد صحیح هدایت شود.
4. سیستم کنترل حجم: برای تنظیم حجم مایعی که باید برداشت و توزیع شود استفاده می‌شود. این سیستم کنترلی نقش مهمی در تنظیم حجم مایع به دقت و اطمینان دارد.
5. بدنه: برای نگهداری و محافظت از اجزای داخلی دیسپنسر استفاده می‌شود. بدنه از جنس مقاوم و مستحکمی ساخته می‌شود تا بتواند اجزای داخلی را به خوبی محافظت کند.
6. دریچه‌ها: برای کنترل جریان مایع در داخل دیسپنسر استفاده می‌شوند. این قطعات به کاربر اجازه می‌دهند تا مقدار جریان مایع را تنظیم کنند.
7. فیلترها: برای جلوگیری از ورود ذرات ناخواسته به داخل دیسپنسر استفاده می‌شوند. این فیلترها ورود ذرات آلوده به داخل مایع را ممانعت می‌کنند.
8. نوک توزیع: برای هدایت مایع به محل دقیق مورد نظر استفاده می‌شود. این قطعه به کاربر امکان می‌دهد تا مایع را به محل دقیقی هدایت کند.
9. صفحه نمایش: برای نمایش اطلاعات مربوط به دیسپنسر مانند حجم مایع، وضعیت باتری و غیره استفاده می‌شود. این صفحه نمایش به کاربر اطلاعات مورد نیاز را ارائه می‌دهد.
10. دکمه‌ها: برای کنترل عملکرد دیسپنسر استفاده می‌شوند. این دکمه‌ها به کاربر امکان کنترل و استفاده آسان از دیسپنسر را می‌دهند.
انواع دیسپنسر آزمایشگاهی
دیسپنسر ها بسته به نوع نیاز به چند دسته تقسیم می شوند:
1. دیسپنسر آزمایشگاه دیجیتالی:
این نوع دیسپنسر ها به صورت دیجیتال قابل تنظیم اند و مقادیر حجم و دما نیز از طریق نمایشگر دیجیتال قابل کنترل است. این نوع از دیسپنسر ها قابل نصب بر روی انواع بطری های آزمایشگاهی هستند و در حجم ۰/۲ میلی لیتر تا ۱۰۰ میلی لیتر ساخته می شود.
کاربرد های این نوع دیسپنسر عبارت است از:
- در زمینه ی تحقیقاتی برای انجام پیش پردازش PCR و HPLC استفاده می شود.
- برای پردازش رقت اندونوکسین در مطالعات کیفی استفاده می شود.
- برای توزیع نمونه های خون، ادرار و .. در آزمایشگاه های بالینی مورد استفاده قرار می گیرد.
- از دیسپنسر های دیجیتال در صنایع جهت توزیع و رقیق کردن روغن ها و محلول های فلزی استفاده می شود.
2. دیسپنسر آزمایشگاهی آنالوگ
این نوع دیسپنسر ها قابلیت نصب بر روی انواع بطری های آزمایشگاهی را دارند. تنظیم حجم در این دیسپنسر ها به صورت آنالوگ (مدرج) صورت می گیرد و صفحه دیجیتالی ندارد. این صفحه ها نیز مقاومت بالایی دارند و می توان در هنگام کار با اسیدها و بازهای قوی از آن استفاده کرد.
3. دیسپنسر آزمایشگاهی سریپتور
این نوع دیسپنسر ها کاربرد بسیار فراوانی دارند زیرا کار با آنها بسیار آسان است و قیمت مناسبی نیز دارند. بخش مکنده این نوع از دیسپنسر ها یک پیستون سرنگی است که قابل تعویض می باشد. این نوع قابل نصب بر روی انواع بطری های آزمایشگاهی می‌باشد. ضعف این نوع دیسپنسر ها در آن است که نباید برای محلول های خورنده استفاده شود.
4. دیسپنسر آزمایشگاهی هنری استپ
این نوع دیسپنسر ها نیازی به بطری ندارد زیرا خود دستگاه نوک سرنگی شکل به نام PD-tips دارد. این نوک از مواد باکیفیت ساخته شده است که مقاومت بسیار مطلوبی دارد و در آزمایشگاه‌های ایمونولوژی، میکروبیولوژی و بیوشیمی کاربرد دارد. همچنین این نوک ها به راحتی تعویض می شوند.
کاربرد های دیسپنسر های آزمایشگاهی
- خارج کردن و توزیع مقداری از مایعات یا محلول ها
- توزیع محیط های کشت در ظروف کوچک مخصوص کشت باکتری
- رقیق کردن محلول های غلیظ
- برای مخلوط کردن محلول ها با خارج کردن و رها کردن مکرر آنها
- توزیع مقادیر مختلف مایعات و محلول ها در مخزن ذخیره
- قابلیت استفاده از آن به جای پیپت ها ۷- تیتر کردن محلول ها با استفاده از تهیه پی در پی
ویژگی های یک دیسپنسر مرغوب
- یک دیسپنسر خوب در برابر محیط‌های اسیدی و بازی مقاومت خوبی از خود نشان می‌دهد.
- دیسپنسر باید قابل اتوکلاو کردن باشد.
- تحمل گرمایی خوبی داشته باشد.
- تحمل فشار بخار بالایی داشته باشد. ۵- حجم مناسب داشته باشد.
- جاگیر نباشد.
- دارای حداکثر ویسکوزیته باشد.
نکات شست و شو دیسپنسر آزمایشگاهی
1. مطمئن شوید که دیسپنسر خاموش شده و از منبع برق جدا شده است.
2. با یک پارچه نم‌دار و ملایم، سطوح بیرونی دیسپنسر را پاک کنید تا از هر گونه آلودگی خارجی پاک شود.
3. با استفاده از یک حوله یا پارچه نم‌دار مرطوب شده با محلول ضد عفونی ملایم، تمام ناحیه‌های دیسپنسر را پاک کنید. این محلول معمولاً شامل الکل یا ایزوپروپانول است و می‌تواند به طور موثر باکتری‌ها و ویروس‌ها را از بین ببرد.
4. در صورت لزوم، ایزو پروپرانول ۶۰% را روی سطوح دیسپنسر اعمال کرده و به مدت زمان مشخصی به صورت استریل نگه دارید.
5. اگر این امکان برای شما وجود دارد، قسمت‌های قابل جداشدن دیسپنسر را جدا کرده و به دقت شستشو دهید. حتماً دقت کنید که هنگام اجرای این مرحله دستگاه خاموش و از برق جدا شده باشد.
6. می‌توانید دیسپنسر را در دستگاه اتوکلاو قرار دهید تا به خوبی ضدعفونی شود. این کار ضمن اطمینان از کامل بودن ضدعفونی، می‌تواند در حفظ شرایط بهداشتی و سلامتی بیشتر کمک کند.
7. دمای اتاق را پایدار نگه دارید. دما بین ۴ تا ۴۰ درجه سانتیگراد مطلوب است و تغییرات دما ۰/۵ سانتیگراد باشد.
8. برای هر نوع دیسپنسر حتماً از نوک های مخصوص آن استفاده کنید.
9. از ورود رطوبت به دستگاه جلوگیری کنید تا قسمت الکترونیکی و سایر قسمت های آن دچار آسیب نشود
نکات نگهداری از دستگاه دیسپنسر
- تمیز نگه داشتن
از تمیز نگه داشتن دیسپنسر به طور منظم اطمینان حاصل کنید. این شامل پاک کردن سطوح بیرونی و داخلی دستگاه، به ویژه در نواحی تماس با مواد آزمایشی می‌شود.
- ضدعفونی منظم
اگر امکان دارد، دستگاه را به طور دوره‌ای ضدعفونی کنید تا از رشد باکتری‌ها و ویروس‌ها جلوگیری شود.
- استفاده از نوک‌های مناسب
همواره از نوک‌ها و لوازم جانبی مخصوص و مناسب برای دیسپنسر استفاده کنید تا عمر مفید دستگاه بیشتر شود و دقت برداشت و توزیع مایعات افزایش یابد.
- جلوگیری از آسیب
از ورود رطوبت و مواد غیر مجاز به داخل دستگاه جلوگیری کنید و آن را در محیط خشک و مناسب نگهداری کنید.
- مراقبت از صفحه نمایش
در صورت داشتن صفحه نمایش، آن را با دقت خاصی پاک کرده و مراقبت کنید تا از عملکرد صحیح دستگاه حفظ شود.
خرید دیسپنسر آزمایشگاهی
با خواندن این مقاله حتماً با دیسپنسر مرغوب آشنا شده اید. بنابراین با توجه به نکات بخش “ویژگی های یک دیسپنسر مرغوب” ، می توانید یک خرید عالی داشته باشید.بهترین برندهای دیسپنسر آزمایشگاهی در ایران عبارتند از: دراگون لب، واریو، لیندوز و میکروبیت.
دیسپنسر، یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که وظیفه خارج کردن و توزیع دقیق مکرر مقادیر مشخصی از مایع را برعهده دارد. دیسپنسر ها در ۴ نوع دیجیتال، آنالوگ، هنری استپ و سریپتور ساخته می شوند. ویژگی های یک دیسپنسر مرغوب و همینطور چگونگی نگهداری و شستشوی این محصول آزمایشگاهی در این مقاله گفته شد.
