RashnoLogo

بالن آزمایشگاهی چیست؟

بالن آزمایشگاه

بالن یا فلاسک آزمایشگاهی یکی از وسایل پرکاربرد و ضروری در آزمایشگاه است. بالن ظرف گلابی شکلی است که در انواع مختلف با توجه به نیاز ساخته می شود. یک گردن نازک در بالای خود و یک خط در کنار آن دارد که حجم بالن در کنار آن نوشته شده است. جنس بالن ها می تواند شیشه ای از جنس بوروسیلیکات و یا پلاستیکی باشد. کاربردهای اصلی بالن آزمایشگاهی شامل نگهداری، انجام واکنش های شیمیایی، تقطیر و حجم یابی مواد در آزمایشگاه ها است.

 این بالن ها در ابعاد مختلف ساخته می شوند.

انواع بالن های آزمایشگاهی

بالن ها بر اساس نیاز به سه دسته اصلی تقسیم می شود که در زیر به شرح آن ها می پردازیم.

 بالن حجمی (volumetric flask):

بالن های حجمی برای محلول سازی با غلظت معین، رقت سازی و به حجم رساندن و نگهداری آن در درجه حرارت خاص مورد استفاده قرار می گیرند.

 بالن های حجمی در سایزهای ۲۵، ۵۰، ۱۰۰، ۲۵۰، ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی لیتر ساخته میشود. به بالن حجمی بالن ژوژه نیز می گویند.

 این نوع بالن‌ها، گلابی شکل بوده و گردن بلندی دارند. دارای یک انتهای تخت اند و از شیشه یا پلاستیک در رنگ های گوناگون ساخته می‌شوند.

 همچنین این بالن ها دقت بسیار بالایی دارند. برای این بالن ها در پوش های پلاستیکی ساخته شده است تا بتوان محلول درون آن را به راحتی تکان داد و هم زد.

 در هنگام استفاده از بالن حجمی باید دقت داشته باشید که درِ آن کاملاً بسته باشد تا محلول نشت نکند. همچنین این بالن ها بسیار پرکاربرد و دقیق اند و خطای آنها ۰/۱% می باشد.

  • بالن های حجمی پلاستیکی: برای ساخت محلول های مختلف با غلظت معین از این بالن ها استفاده می شود. این نوع بالن ها در دو صورت ساده و رنگی ساخته می‌شوند. از مدل رنگی برای نگهداری محلول های حساس به نور استفاده می شود.

 از مزیت های این بالن ها می توان به نشکن بودن آن ها اشاره کرد.

  • بالن حجمی شیشه ای: از این نوع بالن به منظور ساخت محلول هایی با غلظت معین و نگهداری حجم دقیق از یک محصول استفاده می‌شود.

 این نوع بالن ها به دو صورت ساده، شفاف و کهربایی ساخته می‌شود و معمولاً بی رنگ هستند. از بالن های ژوژه شیشه ایِ رنگی و کهربایی برای ترکیبات حساس به نور مانند نیترات نقره و ویتامین A استفاده میشود.

از مزیت های این نوع از بالن ها می توان به ضریب انبساط پایین آن اشاره کرد.

انواع بالن آزمایشگاهی

 بالن ته صاف (flat bottom flask):

از این نوع بالن ها برای حرارت دادن مایعات در آزمایشگاه استفاده می‌شود.

 به دلیل صاف بودن ته بالن ته صاف، اگر به طور مستقیم روی شعله قرار بگیرد، گرما متمرکز شده و ترک می‌خورد. بنابراین هنگام گرم کردن مایعات یک توری بین شعله و بالن قرار می‌گیرد.

 بالن های ته صاف از جنس شیشه های بوروسلیکات ۳.۳ ساخته می‌شود و در برابر فشارها و اختلاف های دمایی و تنش ها مقاومت زیادی ندارند ولی در برابر حرارت زیاد غیر مستقیم حدود ۴۰۰ درجه سانتیگراد مقاومت اند.

این بالن ها به دلیل کف صافی که دارند، به راحتی می‌توانند روی سطوح قرار بگیرند.

از بالن ته صاف می توان به عنوان ترکیب کردن مایعات و تست های شیمیایی استفاده کرد. همچنین یکی دیگر از کاربردهای بالن ته صاف نگهداری مواد و مایعات در یخچال یا محل های دیگر است.

 بالن های ته گرد (Round bottom flask):

از این نوع بالن برای تقطیر و گرم کردن مایعات استفاده می‌شود. به دلیل گرد بودن ته آن، مقاومت این نوع بالن ها بالا رفته و می توانیم آن را به صورت مستقیم روی شعله قرار دهیم اما نمی‌توانیم آن را روی سطوح بگذاریم. پس برای نگه داشتن آن، به گیره احتیاج است.

 یکی از ویژگی‌های بالن ته گرد، رسیدن گرما به طور یکنواخت در مایع درون بالن است.

 بالن ته گرد از جنس شیشه بوروسیلیکات ۳.۳ است.

 این نوع بالن ها تحمل گرمایی به اندازه ۴۰۰ درجه سانتیگراد را دارا هستند ولی نمونه های تقلبی آن ها حداکثر ۱۵۰ تا ۳۰۰ درجه سانتیگراد تحمل گرمایی دارند. سایزهای این بالن ها از ۵ میلیمتر تا ۲۰ میلیمتر است.

 از ویژگی‌های دیگر این بالن ها می‌توان به شفافیت بالا، قابل استفاده در اتوکلاو و مقاوم در برابر اثرات شیمیایی اشاره کرد. همچنین از دیگر مصارف این بالن ها می توان از ذخیره محیط کشت، واکنش های شیمیایی و بالن تقطیر در تبخیر کننده چرخان یا تبخیر کننده دوار نام برد.

انواع دیگر بالن های آزمایشگاهی

بالن های دیگری نیز ساخته می شوند که در دسته ی بالن های ته گرد، ته صاف و یا ژوژه قرار می گیرند.

در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.

بالن رداژدار یا سرسمباده ای (flask with standard taper joints):

این نوع بالون ها به دلیل سر سمباده ای شکلی که دارند، قابل اتصال درب برای بسته شدن را دارند و قابلیت اتصال با توجه به استانداردهای اتصال فراهم شده است.

 این نوع بالن ها می توانند ته گرد و یا ته صاف باشند.

بالن‌های رداژدار ته گرد، تحمل گرمایی بالایی دارند و برای جوشاندن و تقطیر مایعات و تهیه چگالی گاز مورد استفاده قرار می گیرند. شکل هندسی آن باعث گرمایش یکنواخت می شود و ضخامت دیواره آن بسیار مناسب است.

 بالن‌های رداژدار ته صاف، نباید به صورت مستقیم بر روی شعله قرار بگیرند اما قابلیت ایستادن روی سطوح را دارند. بالن‌های رداژدار از جنس شیشه های بروسیلیکاتی هستند.

بالن های تقطیر:

این نوع بالن ها یک لوله کناری دارند و کاربرد آنها مانند ته گرد است یعنی برای گرم کردن و تقطیر مایعات به کار می‌روند.

 کاربرد این لوله ی کناری، خروج مواد گازی است.

 از کاربردهای دیگر بالن تقطیر می‌توان از تهیه آب مقطر، تهیه اتیلن، تهیه گازهای استیلن، هیدروژن، کلر، اکسید گوگرد و دی اکسید کربن، جدا کردن دو مایع با نقطه جوش متفاوت و … نام برد.

جنس این نوع بالن ها، شیشه های بروسیلیکات می باشد و تا ۴۰۰ درجه سانتیگراد در برابر گرما مقاومت دارند.

 بالن کجلدال:

این نوع بالن ها دهانه رداژدار و گردن بلند دارند و در دسته بالن ته گرد قرار می‌گیرند.

 از این نوع بالن ها برای اندازه گیری نیتروژن استفاده می‌شود.

 این بالن مقاومت شیمیایی و دمایی بالایی دارد، به طوری که می‌توان آن را در برابر شدیدترین حرارت ها و مواد شیمیایی قرار داد. دیواره این نوع بالن ها ضخامت یکنواختی دارد و گرما را به طور یکنواخت پخش می‌کند.

 از ویژگی‌های دیگر این نوع بالن، می‌توان به عدم قابلیت تماس با عناصر گرمایش و تعادل مناسب این انبساط حرارتی و استحکام مکانیکی اشاره کرد. جنس این بالن ها از شیشه‌های بوروسیلیکات است و دارای حجم های مختلف از ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ میلی لیتر ساخته می شود.

بالن قرع:

از این نوع بالن ها برای تقطیر یا تقطیر مواد خشک استفاده می شوند. جنس این نوع بالن ها از شیشه بوروسیلیکات است. این بالن ها، دهانه ای طولانی و رو به پایین دارند. قرع ها در صنایع شیمیایی، ظرفی فشرده شده از هواست که در آن مواد برای تولید محصولات گازی گرم می شوند.

 از مزیت های این نوع بالن ها میتوان به ساده بودن و جایگزین مناسب وسایل تقطیر پیچیده اشاره کرد.

 از استفاده‌های دیگر قرع می توان از جداسازی طلا از جیوه در آمالگام، جداسازی بخار فلز مس از مخلوط سنگ آهن گداخته و به دست آوردن کک یا گاز از زغال سنگ نام برد.

همه ی این بالن ها در مدل های مختلف چند دهانه ساخته می شوند.

بالن آزمایشگاهی
بالن آزمایشگاهی

بالن های آزمایشگاهی چند دهانه

از بالن های چند دهانه برای وارد کردن همزمان چند ماده به بالن و خارج کردن ماده دیگر از دهانه دیگر استفاده می‌شوند. در واقع در گرم کردن مایعات، جوشاندن مایعات و واکنش های شیمیایی کاربرد دارند.

این بالن‌های چند دهانه از جنس شیشه بوروسیلیکات ساخته می شوند و در برابر گرما تا حدود ۴۰۰ درجه سانتیگراد مقاومت دارند.

این بالن ها بسته به نوع نیاز تعداد دهانه های متفاوتی دارند.

۱- بالن های دو دهانه: از این نوع بالن ها برای گرم کردن و تقطیر مایعات استفاده می‌شود. همچنین برای وارد کردن یک ماده و خارج کردن ماده دیگر به طور همزمان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

۲- بالن های سه دهانه: اگر بخواهیم دو ماده را همزمان وارد بالن کنیم و ماده دیگر را از آن خارج کنیم، از این نوع بالن ها استفاده می کنیم.

همزن مکانیکی، دماسنج (ترموکوپل) و غیره کاربرد های دیگر این نوع بالن است.

۳- بالن های چهار دهانه:  اگر بخواهیم چند ماده را همزمان وارد بالن کنیم و ماده دیگر را خارج کنیم، از این نوع بالن استفاده می‌کنیم. در واقع برای تقطیر مایعات و یا تعیین چگالی گازها به کار می‌رود.

شست و شوی بالن آزمایشگاهی

برای استفاده از بالن ها و یا هر ظرف آزمایشگاهی دیگر، ابتدا آن را باید به خوبی بشویید.

 ابتدا می توانید مقداری آب درون بالن بریزید و درپوش پلاستیکی یا دست خود را بر دهانه بالن بگذارید و با تکان دادن آن را شستشو دهید.

 اگر با این کار به خوبی تمیز نشد، می توانید آن را با آب و صابون یا مواد شیمیایی دیگر بشویید.

 لوله شوی نیز می تواند مواد چسبیده به دیواره های بالن را به خوبی تمیز کند.

 بعد از شستشو، بیرون بالن را به خوبی خشک کنید. در بالن‌های ته گرد که مقاومت گرمایی خوبی دارند، می‌توان با حرارت دادن داخل آن را خشک کرد.

بالن یکی از وسایل پرکاربرد و متنوع در آزمایشگاه هاست. بالن ها به سه دسته ی حجمی به منظور محلول سازی و به حجم رساندن، ته گرد به منظور تقطیر و گرم کردن مایعات، و ته صاف به منظور حرارت دادن و ترکیب کردن، تقسیم می‌شوند.

 همچنین انواع دیگری از این بالن ها که در دسته های ته گرد، ته صاف و یا ژوژه قرار می گیرند عبارتند از: بالن های رداژدار، بالن های کجلدال، بالن های تقطیر، بالن‌ های قرع و بالن های چند دهانه.

یا خواندن این مقاله شما با انواع بالن ها و کاربرد آن ها به خوبی آشنا می شوید.

برای دریافت مشاوره و اطلاع از قیمت بالن آزمایشگاهی با ما تماس بگیرید.

Rate this post

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *