تیتراسیون که با نام تیترومتری نیز شناخته می شود روشی آزمایشگاهی است که در تجزیه و تحلیل کمی شیمیایی برای تعیین غلظت ناشناخته یک آنالیت شناسایی شده استفاده می شود. روش های متفاوتی برای تیتراسیون وجود دارد که تیتراسیون اسید و باز و ردوکس از روش های معمول تیتراسیون است. در تیتراسیون، محلول استاندارد تیترانت از وسیله ای به نام بورت به یک آنالیت با غلظت نامشخص اضافه خواهد شد.
فرآیند تیتر کردن چیست؟
در عمل تیتراسیون محلول استاندارد را با یک بورت به محلول مجهول اضافه می نمایند، این فرایند تا زمانیکه واکنش شیمیایی میان محلول استاندارد و تیترشونده به طور کامل تمام شود ادامه خواهد داشت و در ادامه با استفاده از غلظت محلول استاندارد و حجم استفاده شده در تیتراسیون، غلظت و میزان ماده ای که در محلول مجهول وجود دارد اندازه گیری می شود.
نقطه هم ارزی در تیتراسیون چیست ؟
نقطه هم ارزی به نقطه ای گفته می شود که مقدار مساوی از تیترانت و آنالیت با یکدیگر واکنش داده می شود و طبق روابط استوکیومتری مشخص می شود نقطه هم ارزی گفته می شود، در صورتی که در هنگام آزمایش عملی نقطه پایانی تشخیص داده می شود و این نقطه معادل نقطه هم ارزی به هیچ وجه نیست و به اندازه اختلاف حجم میان این دو نقطه خطای اندازه گیری وجود دارد.
انواع تیتراسیون
- تیتراسیون اسید باز
- تیتراسیون ردوکس
- تیتراسیون برگشتی
شرایط تیتراسیون
تیترانت و آنالیت باید به صورت محلول باشند. به طور معمول جامدات را در یک محلول آبی حل می‌نمایند. آنالیت‌های غلیظ برای افزایش دقت فرآیند، رقیق می‌شوند.بیشتر تیتراسیون های غیر اسید و باز به یک ph ثابت در طول واکنش خود نیازمند هستند بنابریان برای انجام این کار از محلول بافر در محفظه تیترانت استفاده خواهد شد.
اگر در شرایطی، به جای آنالیت، واکنش‌دهنده دیگری هم در واکنش شرکت کند، از یک «محلول پوشاننده» (Masking Solution) استفاده خواهد شد.
این محلول به عنوان یک پوشش برای واکنش «یون ناخواسته» (Unwanted Ion) عمل می‌کند. در واکنش‌های ردوکس، برای افزایش سرعت واکنش، محلول واکنش‌دهنده حین فرآیند گرم خواهد شد.
کاربردهای تیتراسیون
با توجه به اینکه تیتراسیون فرآیندی شیمی تجزیه می باشد و برای اندازه گیری مورد استفاده قرار میگیرد، در بسیاری از کاربردهایی که نیاز به اندازه گیریغلظت است از این فرایند استفاده خواهد شد. همچنین از این کاربردها می توان به انواع آزمایش های شیمی، آزمایشگاه های تشخیص طبی و داروسازی همچنین آب و فاضلاب و داروسازی و صنایع غذایی اشاره نمود.
